ترکیه مرکزی
مکان ها و مسیرهای میراث یونسکو
مسجد جامع و بيمارستان دیوریغی، سیواس
مکان میراث جهانی یونسکو 1985
سیواس شهر مهم ترکیه مرکزی است و همواره دروازه آناتولی شرق به مرکزی بوده است. دیوریغی، 150 کیلومتری شرق سیواس، به جهت مجتمع مسجد اولو (مسجد جامع) مشهور است. این مجتمع از یک مسجد و بیمارستان متصل به آن تشکیل شده است. بهره بردن از سایه ها در تزئینات سه بعدی هر دو ورودی مسجد، ظرافت مهم دیگری است که سایه ای بزرگ از یک نمازگزار را نشان می دهد که با حرکت خورشید وضعیت او تغییر می کند. فضای داخلی مسجد از ستون های سنگی تشکیل شده است که گنبدهای سنگی بر روی آنها استوار هستند. ورودی بیمارستان از راه دروازه ای است که در نمای غربی قرار دارد. فضای داخلی بیمارستان اتاق هایی را نشان می دهد که پیرامون یک حیاط سرپوشیده با حوضی کوچک در مرکز آن قرار گرفته اند. کل مجتمع در قرن سیزدهم، در دوره سلجوقیان ساخته شده است. کنده کاری و معماری بدیع هر دوی این ساختمان ها، آنها را در زمره مهمترین آثار معماری آناتولی جای داده است.
مکان نوسنگي چاتال‌هویوک، قونیه
مکان میراث جهانی یونسکو 2012
چاتال‌هویوک در 40 کیلومتری شرق قونیه در نزدیکی شهر جدید چومرا قرار دارد. هنگامی که چاتال‌هویوک برای نخستين بار در سال 1960 حفاری شد، به عنوان اولین شهر مسکونی جهان شناخته شد. این طور گمان می رفت که اتاق هایی که در چاتال‌هویوک کشف شدند آرامگاه بوده اند و سازمان اجتماعی پیچیده چاتال‌هویوک آن را از دیگر شهر‌های نوسنگی متمایز می ساخت. خانه هایی با تزئینات چشم نواز و مصنوعات پر نقش و نگار که در این محل یافت شد، نمایانگر جامعه ای پرمایه است که چیزی ورای آن است که بتوان به یک روستا مربوط دانست. صدها تنديس از الهه مادر آناتولی، دیوارنگاری ها و آثار کشف شده دیگر در چاتال‌هویوک را در موزه تمدن های آناتولی در آنکارا می توان دید. کاوش ها در چاتال‌هویوک 18 لایه دیگر از سکونتگاه های نوسنگی که دیرینگی آنها 7400 تا 6200 سال پیش از میلاد است را در تپه شرقی نمایان کرد. خانه های اینجا با استفاده از خشت خام ساخته شدند. هیچ خیابان و کوچه ای میان خانه ها نبود و ورود به خانه ها از راه پشت بام انجام می شد. کاوش ها نشان داده است، مردم چاتال‌هویوک شکارچی و ماهیگیر بودند و گندم و جو را با مکان سازگار کردند و آبسیدین را از راه های دور به آنجا می آوردند.
پارک ملی گورمه و مکان های صخره ای کاپادوکیا، نوشهیر
مکان میراث جهانی یونسکو 1985
گورمه شاید شناخته شده ترین شهر در منطقه کاپادوکیا باشد. در عمل، گورمه را مترادف با کاپادوکیا به کار می برند. گورمه در مرکز کاپادوکیا، در حدود 12 کیلومتری شرق نوشهیر، شهر مرکزی استان جای دارد. شهر گورمه با خانه های صخره ای، خانه های سنتی دلربا ساخته شده از سنگ آهک محلی توفا و هتل غار هایی که سکونتگاه هایی بی نظیری را برای مسافران فراهم می کند، به سان داستان های جن و پری می ماند. شهرت این شهر از صومعه های مسیحی آن نزدیکی سرچشمه می گیرد که دیرینگی آنها به قرن هشتم تا یازدهم می رسد که یک موزه فضای باز اعلام شده است. موزه فضای باز گورمه در 4 کیلومتری شرق شهر قرار دارد و به راحتی در دسترسی است. این مکان یک مجتمع رهبانیت بزرگ است که از شمار زیادی سالن غذاخوری که پهلو به پهلوی هم قرار گرفته اند و هریک کلیسای مخصوص خود را دارد تشکیل شده است. کلیساهایی با سنگ تراش خورده، اغلب نقاشی های دیواری زیبایی دارند. موزه فضای باز گورمه یکی از دو مکان نخست یونسکو در ترکیه بود.
قونیه، پایتخت تمدن سلجوقي
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2000
قونیه یا ایکونیوم باستان، شهر مهم آناتولی مرکزی است که بر کنار دریاچه توز، دومین دریاچه بزرگ ترکیه و یکی از بزرگ ترین دریاچه های زیاده‌شور جهان، جای گرفته است. قونیه بر حاشیه جنوب غربی فلات آناتولی مرکزی، به عبارتی سبد نان ترکیه، قرار دارد. این شهر گهواره تمدن های بسیاری است و در گذشته نه چندان دور به خاطر سکونتگاه مهم دوره نوسنگی در چاتال‌هویوک به آوازه ای دست یافت. این شهر هنگامی که در قرن 12 در دوره سلجوقیان تبدیل به پایتخت شد، به مرکز فرهنگی و سیاسی بدل گشت. قونیه همچنین خانه عارف و شاعر نامی جهان مولانا بود که در غرب با نام رومی شناخته می شود که فرقه مولوی و دراویش سماع‌زن را در سرتاسر جهان ایجاد نمود. در قرن دوازدهم و سیزدهم، بسیاری از ساختمان های عمومی، نمونه های ممتاز سنگ تراشی سلجوقی، در اینجا برپا شد. سلجوقیان با پیوند‌های فرهنگی که از قلب آناتولی تا آسیای میانه، خاورمیانه و سواحل مدیترانه گسترده بود، دنیای هنری بی مانندی ایجاد کردند. دژ بیرونی قونیه و مسجد علاالدین، مدرسه سیرچالی (مدرسه) و بسیاری از مساجد و آرامگاه های کوچک نمونه هایی از عناصر معماری سلجوقی قونیه محسوب می شوند.
گوردیون، آنکارا
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2012
گوردیون شاید یکی از دیدنی ترین و باشکوه ترین شهر‌های باستانی ترکیه باشد. این شهر پایتخت فریگی ها بود، یک فرهنگ و تمدن بزرگ در قرن نهم تا هشتم پیش از میلاد. گوردیون در 70 کیلومتری جنوب غربی آنکارا و در منطقه پولاتلی قرار دارد. شاید بسیاری نام "فریگیا" را نشناسند، اما شاه میداس، معروف ترین پادشاه فریگیه در سراسر جهان شناخته شده است. پادشاه میداس، بر پایه ی اسطوره شناسي یونان، دارای "لمس طلایی" بود: هرچه را لمس می کرد طلا می شد. گوردیوس، پدر میداس، بنیانگذار گوردیون، آوازه ای همسنگ دارد: او کسی بود که گره گوردی را بست. تنها اسکندر مقدونی می توانست گره را شل کند و بر اساس یک پیشگویی محلی، آن کس که در این کار کامياب می شد، مقدر بود که حاکم تمام آسیا باشد. تحقیقات اخیر در گوردیون نشان داده است که زبان فریگی ها دست کم 50 سال پیش از یونانی پدیدار شده است. تپه سکونتگاه اصلی در رودخانه ساکاریا در محدوده روستای یاسی هویوک قرار دارد. شامل لایه های متعدد باستان شناسی است و بسیاری از یافته های حاصل از حفاری در موزه ای در محل دیده می شوند. در مجاورت گوردیون تقریباً ۱۵۰ تپه دفن خاکی یا گورپشته وجود دارد؛ بلندترین آن به اصطلاح میداس تومولوس است که شاهکار آن دوره از تاریخ است.
مسجد جامع سیوری حیصار، اسکی شهیر
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2016
سیوری‌حیصار، شهری در استان اسکی‌شهیر است که در 70 کیلومتری شرق آنکارا قرار دارد. سیوری‌حیصار میزبان یکی از معدود مساجد چوبی است که از دوره سلجوقیان برجای مانده است. مسجد جامع سیوری‌حصار (سیوری‌حیصار اولو جامی) در اوایل قرن سیزدهم ساخته شد. سقف مسجد بر 67 ستون چوبی استوار است که از سروکوهی و کاج ساخته شده اند، در حالی که از سرستون های باستانی به عنوان پایه ستون استفاده می شود. منبت کاری ظریف منبری ساخته شده از چوب گردو، شاهکار هنر سلجوقی است. روی بازویی در منبر، استادکار "حسن بن محمد" نام خود را حک کرده است.
مجتمع حاجی بکتاش ولی، نوشهیر
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2012
مجتمع حاجی بکتاش ولی در 45 کیلومتری شهر اصلی کاپادوکیا قرار دارد. حاجی بکتاش ولی عارف و فیلسوف بزرگ ترک قرن سیزدهم و بنیانگذار بکتاشیسم، یک فرقه مذهبی از علویان بود. شالوده ی فلسفه حاجی بکتاش ولی بر انسانیت، حقوق بشر و برابری اجتماعی زن و مرد نهاده شده است. او انسان را به فروتنی پند می دهد تا روح خود را پاک سازد، از خودنمایی بپرهیزد و سرشار از عشق به پروردگار باشد. اصول وی به سازگاری و روشنگری فرهنگی در آناتولی منجر شد. نظام اعتقادی بکتاشیسم، بر پایه ی "عشق به جهان-خدا-انسان"، پس از درگذشت او به سرعت در سراسر آناتولی گسترش یافت. دراویش بکتاشی نیز برای گسترش دادن انسانیت بکتاشی در جهان، در اقصی نقاط جهان پراکنده شدند. امروزه بکتاشیسم نه تنها در حاجی بکتاش بلکه در بسیاری از کشورها و به ویژه بالکان و خاورمیانه ادامه یافته است.
این مجتمع در قرن چهاردهم میلادی تأسیس شد و از الگوی کاخ ها و حیاط های ترکیه پیروی می کند که واحدهای پیرامون آن بر اساس کارکرد تشکیل شده بودند. این مجتمع از ساختمان هایی در پیرامون سه حیاط تشکیل شده است. این بنا با سنگ تراشی ساده ای ساخته شد و با تزئینات ویژه بکتاشیسم تزئین شده بود. در گذر زمان ملحقات و بازسازي کلی بسیاری را شاهد بود. شکل کنوني آن عمدتا به قرن شانزدهم برمی گردد.
منطقه ویژه حفاظت محیط زیست دریاچه توز، آنکارا
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2013
دریاچه توز (در معنا دریاچه نمک) یکی از مهم ترین محیط های زیست طبیعی در جهان با گیاهان و حیوانات ویژه است. پس از وان دومین دریاچه بزرگ ترکیه است. این دریاچه درون محدوده مرزهای سه شهر قرار دارد. آکسارای، قونیه، آنکارا دریاچه توز در یک حوضچه بسته قرار دارد و خاستگاه جغرافیایی تکتونیک دارد. دریاچه و نواحی پیرامون آن در سال 1992 به عنوان ناحیه ای با اهمیت طبیعی اعلام شد و در نتیجه به عنوان منطقه ویژه حفاظت محیط زیست (SEPA) تعیین شد. دریاچه توز مهم ترین منبع طبیعی نمک در ترکیه و زيستگاه مهم پرندگان است.
مدرسه های سلجوقی آناتولی، قونیه، ارزروم، سیواس، کایسری و کرشهیر
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2014
دوره سلجوقی یک نقطه عطف در تاریخ آناتولی است. آناتولی در دوره های کلاسیک، هلنیسم و رومیان بسیار ثروتمند و بالنده شد؛ با این وجود در دوره بیزانس در فراموشی مطلق فرو رفت. آمدن سلجوقیان در قرن یازدهم و تشکیل امپراتوری جدید، ناگهان صحنه را دگرگون ساخت. سلجوقیان هنر و معماری ممتازی را پدید آوردند که هنر و معماری عثمانی از آن تاثیری شگرف گرفت. مدرسه که یک موسسه آموزشی بود، یکی از عوامل موفقیت سلجوقیان شد. در میان مدرسه های متعدد از این دوره در ترکیه، به خصوص آنهایی که در قونیه، ارزروم، سیواس، کایسری، و کرشهیر هستند، ارزش دیدن دارند.
محوطه باستان شناسی کولتپه-کانش، کایسری
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2014
کانش را هیتی ها "نشا" می خواندند و شاید نخستين پایتخت آنها پیش از رفتن به هاتوسا بود. مکان کول تپه، که پایتخت پادشاهی باستان کانش و مجمع تجاری آشوریان در هزاره دوم پیش از میلاد بود، در حدود 20 کیلومتری شمال شرقی کایسری قرار دارد. موقعیت جغرافیایی کول تپه موجب شد تا یک مركز سیاسی و تجاری باستانی شود و كول‌تپه تا پایان هزاره سوم پیش از میلاد به مرکز اصلی فرهنگ و تجارت میان آناتولی، سوریه و میان‌رودان تبدیل شد. نخستین نوشته ها را بازرگانان آشوری به آناتولی آوردند و صدها سنگ نبشته گلی در کول تپه کشف شد. این مکان از دو بخش تشکیل شده است: تپه علیا به نام "کانش" و بخش سفلی به نام "کاروم". حسن ختام بازدید از کول تپه، دیدن موزه تمدن های آناتولی در آنکارا است.
افلاتون پینار: پناهگاه چشمه هیتی، قونیه
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2014
افلاطون پینار (ایفلاتون پینار به ترکی) در 25 کیلومتری شمال بی‌شهیر قرار دارد که نام خود را از دریاچه بی‌شهیر، سومين دریاچه بزرگ ترکیه، گرفته است. این مکان یک بنای آبی یادمان هیتی بسیار محفوظ مانده است؛ دیرینگی آن به قرن سیزدهم پیش از میلاد مسیح باز می گردد. هیتی ها تقریباً بر سراسر آناتولی حکمرانی کردند و در هزاره دوم بر مناطق آشور و مصر اثر گذاشتند. بی شهیر در مسیر جاده اصلی کوه های تاروس بود، جایی که شاید زمانی اقامتگاه تابستانی پادشاهان هیتی بوده است. یادمان آبی افلاطون پینار با این دریاچه در ارتباط است و برای بزرگداشت خدایان آب ساخته شده است. این یادمان یک برکه مستطیلی است که از آب چشمه ای در همان محل تغذیه می شود. مهم ترین بخش از این یادمان دیواری پوشیده شده از نقش برجسته هایی بر روی تخته سنگ های بزرگ است که در کناره‌ی شمالی برکه قرار دارد. در مرکز آن، یک زوج الهی نشان داده می شود: ایزد طوفان و الهه خورشید هیتی. در اطراف آنها ده تن از ارواح یا موجوداتی چند نژادی وجود دارند که خورشیدی با دو بال را در بالای سر ایزدان و یک قرص خورشید بالدار را بر فراز آنها استوار ساخته اند. پایه آن دارای پنج ایزد کوهستان است که تا حدودی قابل مشاهده هستند.
آرامگاه آخی اوران، کرشهر
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2014
آخی اوران (آهی اورین) یکی از مهم ترین چهره های قرن سیزدهم است. او یک فیلسوف ترک و بنیانگذار "فرقه آخی" بود، سازمانی که نظامی را برای صنعتگران و اصناف برپا کرد تا بتوانند با یکدیگر همکاری کنند و حقوق و مزایای آنها به موجب قانون تضمین گردد. فرقه آخی با "برادری" (در زبان عربی "اخی" به معنای "برادر") پیوند تنگاتنگی دارد و مفاهیم "صنعتگری، تجارت و حرفه" را با "بالیدگی، اخلاق و راستی" گرد هم آورده است. این نظام با وجود افول کار صنعتگری در چند دوران اخیر همچنان پابرجا است. آرامگاه نمادین آخی اورن از یک دیوان و دو اتاق تشکیل شده است. آرامگاه در اتاق شمالی است؛ اتاق جنوبی اخیراً بازسازی شده و به عنوان نمایشگاه طراحی شده است.
فریگیه کوهستانی، اسکی‌شهیر، کوتاهیه و افیون
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2015
دره فریگیه یک مثلث بزرگ میان افیون، کوتاهیه و اسکی‌شهیر است که شمار زیادی از یادمان های بی مانند و شگفت از دوره فریگی ها (قرن 9 و 8 پیش از میلاد) در آن جای دارد. در سال های اخیر، یک مسیر پیاده‌روی (راه فریگیه) در این ناحیه درست شده است؛ راه رفتن در این چشم انداز زیبا دست کم یک هفته طول می کشد. در امتداد دره های عمیق این منطقه، دژ ها، تپه ها، پشته ها، شهر مردگان، پرستشگاه های صخره ای، سنگ نوشته ها و نقش برجسته ها، محراب ها، آب انبار ها و آرامگاه های سنگ تراشیده شده، گواهی بر فرهنگ فریگی های دیرین است. نواحی دیدنی ویژه شامل دره گوینوش، آیازین، دوغر و دریاچه امره است. پرستشگاه فضای باز یازیلی کایا (که شهر میداس نیز نام دارد) برجسته ترین یادمان های تمدن هیتی را در برگرفته است.
آثار تاریخی نیعده، نیعده
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2012
نیعده شهر کوچک و دیدنی در آناتولی مرکزی در خروجی دروازه معروف کیلیکیا است. نیعده که در دوره هیتی ها، ناهیتا ناميده می شد در فلاتی آراسته با چکاد‌های آتشفشانی غنوده است. از زمان برپایی، مرکزی تجاری بوده است که در مسیر تجاری باستانی میان آناتولی و مدیترانه ایستاده است. هنگامی که سلجوقیان آن را تسخیر کردند، شهر از سازه هایی که معرف سبک هنری و معماری نفیس سلجوقی بود، آکنده شد. هسته تاریخی شهر در منطقه علاالدین قرار دارد، که در تپه ای که امروز به نام "تپه علاالدین" شناخته می شود، جای دارد. علاوه بر مسجد علاالدین، مسجد و آرامگاه سنقر بیگ و آرامگاه حداوند حاتون که در سال 1312 ساخته شد، از مهمترین سازه های روی این تپه هستند. مدرسه آک مربوط به قرن پانزدهم به موزه باستان شناسی تبدیل شده است.
مسجد حاجی بایرام و ناحیه پیرامونی، آنکارا
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2016
مسجد حاجی بایرام ناحیه ای است که در حاشيه ارگ آنکارا در اولوس قرار دارد. منطقه ای که مسجد حاجی بایرام و معبد آگوستوس در آن واقع است، طرحی تاریخی دارد. این منطقه ساختمان هایی از دوره عثمانی و آغاز دوره جمهوری مانند ساختمان مجلس نخست ترکیه که مربوط به سال 1923 است، را در بر می گیرد. این ناحیه بر فراز تپه ای جای دارد که یک گورپشته بوده است. منطقه حاجی بایرام روزگاری از قرن هشتم پیش از میلاد، آکروپولیسِ شهر باستانی آنکایرا بود و در گذر زمان منطقه ای مقدس بوده است که افراد با باور‌های گوناگون در آن در کنار یکدیگر عبادت می کردند.
مسجد حاجی بایرام، که در قرن پانزدهم میلادی بنا شد، یکی از مهمترین مساجد آنکارا است. در قرن هجدهم بازسازی شد و ویژگی های آن دوره را به خود گرفت. بارز‌ترین ویژگی آن ساختمان بدون گنبد آن است که با سقفی چوبی، فضای داخلی اصلی را پوشانده است. این مسجد توسط معمار محمت بی بنا شده است.
گرمابه بازیلیکا (حمام رومي ساریکایا)، یوزگات
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2018
شهر آبگرم رومی بازیلیکا ترما (ساریکایا روما حامامی) در منطقه ساریکایا در استان یوزگات قرار دارد. همچنین با نام "کرال کیزی حمامی"، حمام شاهدخت، نیز شناخته می شود. بنا به گفته تاريخ دانان، این باور وجود داشت که آب های گرم حمام، شاهدخت رومی بیمار را که روزگاری در استان کایسری زندگی می کرد، درمان کرده است. حمام رومی ساخته شده در اینجا به خاطر ویژگی های تاریخی، معماری و آب های درمانگر آن که بیش از 2000 سال جاری است، تحسين شده است. این ویرانه ها در جریان کاوش های شهرداری ساریکایا و اداره فرهنگ و گردشگری استان در سال 2014 کشف شد.
دوره آغازین میراث ترکی آناتولی: نیکسار، پایتخت دودمان دانشمندیه
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2018
نیکسار، شهری در استان توکات، به خاطر موقعیت راهبردی، اقليم و زمین های کشاورزی حاصلخيز، همواره مرکزی مهم در آناتولی بوده است. نیكسار در محل تلاقی جاده هایی قرار دارد که از ایران امروزی تا آناتولی مركزی، مناطق اژه و استانبول و نیز مسیرهای آناتولی از جنوب تا دریای سیاه گسترده شده اند. در گذر زمان، امپراتوری های هیتی، ایران، یونان، پونتیک، روم، روم شرقی، بیزانس، دانشمندیه، سلجوقی و عثمانی بر نیکسار حکومت رانده اند. در قرون وسطی، مسلمانان و مسیحیان بر سر مالکیت نئوکایسرا (نام نیكسار در دوره رومی) اختلاف داشتند، در سال 1068 ملك غازی، فرمانده سلجوقی این شهر را مسخر نمود و به تاراج آن دست گشود. بعدها، پس از حکومت بیزانس، ملک گوموش تکین احمد غازی (معروف به دانشمند غازی)، بنیانگذار دودمان دانشمندیه، نیکسار را فتح کرد. او این شهر را پایتخت خود ساخت که با نام "نیكسار" به مركز علم و فرهنگ تبدیل شد. آرامگاه دانشمند غازی در گورستانی بزرگ درست در بیرون شهر قرار دارد.
چشم انداز فرهنگي ایوریز، قونیه
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2017
مکان چشم انداز فرهنگی ایوریز دو نقش برجسته سنگی بزرگ نئو-هیتی، یک محراب کوچک نئو-هیتی، صومعه بیزانسی و چندین مشخصه طبیعی را در خود جای داده است. نقش برجسته صخره ای ایوریز یکی از مهمترین یادمان های هیتی در ترکیه است. این یادمان در نزدیکی روستای ایوریز، در 12 کیلومتری شهر نوین ارغلی قرار دارد. این یادمان روی صخره ای در نزدیکی یک چشمه بزرگ تراشیده شده است و شاه وارپالاوا(س)، پادشاه محلی هیتی تووانووا در قرن 8 پیش از میلاد را نشان می دهد، که تارهونزا، خدای هوا که در دستی خوشه های گندم در دست دیگر خوشه های انگور دارد، را پرستش می کند. هیروگلیف نقش بسته بر روی لوحه استوانه ای به زبان لوویایی، یکی از زبان های هندواروپایی از زیرشاخه آناتولی است. تمام این منطقه در دامنه کوه های تاروس شرقی، مملو از چشمه ها و باغ های میوه قرار دارند.
شهر تاريخي بی‌پازاری، آنکارا
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2020
بی‌پازاری، به معنی "بازار بی"، در 100 کیلومتری شمال شرقی آنکارا قرار دارد و پیش از ساختن بزرگراه جدید، در مسیر جاده اصلی استانبول بود. در این ناحیه دودمان های هیتی، فریگی، رومی، بیزانس، سلجوقیان آناتولی و عثمانیان حکم می راندند و در دوره سلجوقیان یک مرکز تجاری مهم در جاده ابریشم بود که استانبول و بغداد را به هم پیوند می داد. در دوران عثمانی، مرکزی برای حکومت نظامی بود. بی‌پازاری نمونه های ممتازی از معماری سنتی عثمانی را نمایش می دهد. بیش از 3000 خانه عثمانی، خیابان های باریک محله قدیمی را تشکیل می دهند که مملو از ساختمان های شهری عثمانی است. بجز سبک سنتی خانه سازی و عناصر معماری عثمانی، صنعتگران همچنان مشغول کار هستند و غذاهای محلی که دیرینگی آنها به 600 سال پیش باز می گردد صرف می شوند.
خانه های اودون پازاری، اسکی‌شهیر
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2020
دره کوراماز، یک شکاف زمين لرزه ای است که از شرق به غرب حدود 12 کیلومتر گسترش یافته است. این دره درون مرزهای استان کایسری قرار دارد. در این دره هفت سکونتگاه که امروزه زندگی در آن جریان دارد و نیز شمار زیادی سکونتگاه باستانی متروکه وجود دارد. کبوترخانه ها، آرامگاه ها، گورپشته ها، سازه های دفاعی زیرزمینی، غارها، معابد، کلیساها و نقاط دیدبانی همچنان در این دره دیده می شوند. حدود 42 کلیسای صخره ای و 21 گور لانه کبوتری-گورهایی که پیش تر خاکستر شهروندان غیر‌نخبه رومی در آنجا نگهداری می شد-تاکنون یافت شده است. این دره برای هزاران سال پیوسته سکونتگاه بود و بسیاری از سازه ها مانند خانه های سنگی، پل ها، آب نما ها و آسیاب های آبی از دوره های واپسین نیز برجای مانده است.
مساجد ستون‌دار چوبی قرون وسطایی آناتولی
فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو 2018
ترکیه چندین مسجد چوبی دارد که اغلب مربوط به دوره سلجوقی از قرن های یازدهم تا چهاردهم میلادی هستند. دست کم برای 10 هزار سال، چوب در معماری آناتولی ماده ارزشمندی بود. این سازه ها با سقف و ستون های چوبی بازتاب دهنده معماری این دوره است که بعدها جای خود را به معماری باشکوه عثمانی دادند. از جمله بهترین موارد محفوظ مانده عبارتند از مسجد صاحب عطا در قونیه، مسجد افیون اولو (مسجد جامع افیون) ومسجد سیوری‌حیصار اولو (مسجد جامع سیوری‌حصار) در اسکی شهیر، مسجد ارسلان‌حانه در آنکارا، مسجد اشرف اوغلو در بی‌شهیر و مسجد محمود بی در کاستامونو.
